11 czerwca 2023 R. | GODZINA 18:00
KATOWICE, NOSPR
Czerwcowy koncert OMN będzie nawiązywał do odradzającej się po zimie i wybuchającej nową energią przyrody. W utworach Salvatore Sciarrino i Francesco Filideiego usłyszymy zarówno odgłosy ptaków, nawołującego puszczyka, jak i podmuchy wiatru i pomruki dalekiej burzy. Ciemna, mroczna puszcza albo prześwietlony wschodzącym słońcem ptasi poranek, będą stanowiły bramę do krainy baśni i dziecięcej (ale nie tylko) wyobraźni.
Sciarrino traktuje dźwięk jak żywy organizm, jego muzyka rozpoczyna się na granicy percepcji. Pusta przestrzeń oddycha, tworząc dramatyczne napięcie – to jego „ekologia dźwięku”. Kompozytor pozwala odbiorcy odkryć na nowo przestrzenie natury jak i codzienne hałasy. Znajdujemy się na granicy ciszy, gdzie nasz słuch się wyostrza, a umysł otwiera na każde zdarzenie dźwiękowe, jakbyśmy słuchali po raz pierwszy.
Vento d’ombra czyli Cień wiatru na 14 instrumentów, to próba przedstawienia zjawiska, którego nie widać, choć przecież skutki jego działania wszyscy odczuwamy – wiatru.
Francesco Filidei, który studiował kompozycję m.in. u S. Sciarrino znany jest z użycia w swoich utworach nietypowych "instrumentów", swoistych "gadżetów", takich jak wabiki na ptaki, rury karbowane, czyli peszele, brzęczące łuki. Jego muzyka przypomina raczej dźwiękowy pejzaż – czasem fantastycznego baśniowego miejsca – pełnego niezwykłych roślin, ptaków i innych stworzeń, niż narratywną opowieść. Jego cykl „ballat” rozpoczęty w 2011 roku, zawiera obecnie 8 różnych utworów, w tym 5 z solistami. Wszystkie już z racji swoich tytułów poszukują związków z twórczością epoki romantyzmu (pierwowzór dla kompozytora stanowiła przede wszystkim ballada Liszta), a także z twórczością renesansu (jako ballada literacka w formie zwrotkowej).
Ballata nr 2, miała pierwotnie podtytuł Erlkönig czyli Król Elfów lub w innym tłumaczeniu Król Olch nawiązujący do słynnej ballady Johanna Wolfganga von Goethego i nie mniej słynnego muzycznego jej opracowania przez Franciszka Schuberta. I chociaż kompozytor zrezygnował później ze wspomnianego podtytułu, trudno oprzeć się pewnym skojarzeniom...
Hans Abrahamsen jest jednym z najważniejszych Duńskich kompozytorów II połowy XX i początku XXI wieku. Wśród swoich mentorów wymienia dwa wielkie nazwiska: Pera Nørgårda i György Ligetiego. Już na początku swojej kompozytorskiej drogi został zaliczony do prądu określanego jako "new simplicity" [nowa prostota], który powstał jako reakcja na złożoność i spekulatywność dzieł ówczesnej europejskiej awangardy.
Tytuł Märchenbilder, które można tłumaczyć jako Obrazy z bajek, zapożyczony został przez kompozytora od Roberta Schumanna i wskazuje na obrazowy charakter muzyki. Partytura składa się z sześciu „baśniowych obrazków”, z których trzy pierwsze tworzą część pierwszą, dwa następne drugą, a szósty część ostatnią – trzecią. Pierwsze dwa obrazy mają ten sam czas trwania (1 min.) podczas gdy pozostałe stopniowo stają się coraz dłuższe, aż do ostatniego – trwającego prawie pięć minut obrazu.
Pierwsza część to Allegro con movimento, druga – Andante alla marcia. Część trzecia to Scherzo prestissimo z dwoma triami, z których każde pojawia się trzykrotnie. w Trio 1, wyraźnie słyszalna jest taneczna melodia grana przez klarnet i fagot, zaś Trio II zawiera krótkie fragmenty motywów walca, które przy drugim powtórzeniu rozwijają się w rozbrzmiewającego z oddali granego przez klarnet walca w stylu Schuberta.